Online cursus Stoicisme 3: Praktiseren van dankbaarheid en tevredenheid

Week 1: De stoïcijnse basisprincipes

Hulp nodig? Klik hier

Welkom bij de online cursus Stoïcisme van LeefstijlBeter

Hieronder vind je de derde les van onze cursus Creëer een stoïcijnse mindset.

Gedurende 52 weken ontvang je elke maandag, woensdag en vrijdag een e-mail met een link naar de cursus. Je komt dan terecht op een pagina als deze met theorie en enkele praktijkopdrachten.

Een cursus Stoïcisme van 52 weken

Waarom duurt de cursus een heel jaar? Omdat het veranderen van je mindset gedragsverandering vereist. Het aanleren van nieuw gedrag (of goede gewoonten) en het afleren van bestaande patronen (of slechte gewoonten) vereist tijd. In ieder geval drie maanden, en als je er een jaar mee aan de slag gaat weet je zeker dat je niet meer terugvalt in oude gewoonten.

Focus op gedrag, gedachten en gevoelens

In de cursus stoïcisme focussen we ons op menselijk gedrag – jouw gedrag – en daarmee ook op gevoelens en gedachten. Wij geloven dat jij als mens alleen echt kan veranderen als er in jou dingen veranderen. Voor echte, duurzame verandering is psychologie de beste route. Vandaar dat de cursus die voor je ligt door een psycholoog met kennis van en ervaring met stoïcisme is gemaakt.

156 korte lessen in stoïcisme

De cursus bestaat uit maar liefst 156 korte lessen die zijn gerangschikt in 52 thema’s met een logische opbouw. Wil je maximaal profijt trekken van de cursus (en dus een goede investering doen in jezelf) dan zou je de hele cursus moeten volgen. Je kunt weliswaar eenvoudig op elk moment opzeggen maar we willen je wel graag stimuleren om vol te houden. Je zult merken dat naarmate de cursus vordert, je er steeds meer baat bij zult hebben. Geef dus niet te snel op. Naarmate je langer bezig bent en steeds meer resultaat gaat zien zal het steeds leuker worden en waarschijnlijk zul je dan na een jaar met spijt afscheid nemen van de cursus.

Zelfstandig of met begeleiding

Je kunt de cursus geheel zelfstandig doen, maar je hebt ook de mogelijkheid om je te laten begeleiden. Dat kost je niets extra. Als je vragen hebt over de inhoud van de cursus of je loopt in de praktijk tegen zaken aan waarvan je niet weet hoe je er op een stoïcijnse manier mee om moet gaan, dan kun je mij altijd mailen. Ik probeer altijd snel te reageren. Ook zal ik je steeds aanmoedigen om de cursus volledig te doorlopen. Je kunt mij beschouwen als je ‘personal coach’ op het gebied van stoïcijns leven.

Praktijkgerichte cursus

Zorg ervoor dat je dagelijks met de cursus bezig bent en alle tips en adviezen in de praktijk brengt. Door de cursus ben je in staat om je leven te veranderen en dat kun je alleen maar doen door je gedrag te veranderen. Alleen zo creëer je een stoïcijnse mindset. Als je consequent en enthousiast met de cursus aan de slag gaat zal het je veel brengen. Je zult er dan ook zeker geen spijt van krijgen dat je je hebt ingeschreven.

Deze eerste week heeft als thema: De stoïcijnse basisprincipes, en bestaat uit deze 3 lessen:

  • Les 1. Introductie tot een stoïcijnse mindset (eerste les);
  • Les 2. Omarmen van obstakels als kansen (tweede les);
  • Les 3. Praktiseren van dankbaarheid en tevredenheid (deze les).

Heb je vragen of wil je reageren, dan kun je mij te allen tijde persoonlijk mailen: info@leefstijlbeter.nl.

En laat je gerust door mij begeleiden. Ik help je graag bij jouw goede voornemen om een stoïcijnse mindset te ontwikkelen. Start hieronder met les 3. Succes!

Harrie Kolsteeg

Gezondheidspsycholoog en oprichter LeefstijlBeter

Les 3: Praktiseren van dankbaarheid en tevredenheid

Welkom bij de derde les van de online cursus Creëer een stoïcijnse mindset. Wat gaan we vandaag doen?

Na onze verkenning van het herkaderen van obstakels en het identificeren van kansen voor groei zullen we nu onze focus verleggen naar twee andere aspecten van de stoïcijnse filosofie: dankbaarheid en tevredenheid.

Doelstellingen

  • De kracht van dankbaarheid

We onderzoeken het begrip dankbaarheid. Niet alleen als een gevoel van waardering voor wat goed gaat, maar als een actieve praktijk die ons helpt om het leven in al zijn facetten te waarderen. Je leert hoe een houding van dankbaarheid kan dienen als een krachtige tegenkracht tegen ontevredenheid en verlangen en hoe het kan bijdragen aan een dieper gevoel van voldoening en geluk.

  • Tevredenheid als levenswijze

Vervolgens zullen we het stoïcijnse concept van tevredenheid verkennen. Een staat waarin je het huidige moment en je huidige omstandigheden weet te waarderen. Tevredenheid betekent niet dat je geen ambities of doelen hebt, maar dat je een evenwicht vindt tussen streven naar verbetering en waardering voor wat er al is.

  • Praktische toepassing

Net als in les 1 en 2 gaan we bovenstaande concepten niet alleen theoretisch behandelen, maar introduceren we ook praktische oefeningen die je kunt gebruiken om dankbaarheid en tevredenheid actief in je dagelijks leven te cultiveren. Op deze manier werk je actief toe naar een meer vervuld en vredig leven.

  • Waarom deze les belangrijk is

Je zult het misschien herkennen: we willen altijd maar meer. De constante jacht naar het volgende (ding of ervaring) geeft veel onrust en werkt eerder ontevredenheid in de hand dan voldoening. Het geeft je hooguit een tijdelijke bevrediging, waardoor je weer naar het volgende wordt gedreven. Het beoefenen van dankbaarheid en tevredenheid opent een pad naar innerlijke vrede en ware voldoening. Door te leren waarderen wat wie hebt en tevreden te zijn met je huidige staat kun je je losmaken van het eindeloze verlangen en een fundament leggen voor een duurzamer geluk.

Aan het einde van deze les weet je hoe dankbaarheid en tevredenheid bijdragen aan een stoïcijnse levenswijze en heb je praktische tools om deze waarden in je eigen leven vorm te geven. Dit zal je helpen om een dieper gevoel van voldoening te ervaren, ongeacht je externe omstandigheden.

Deel 1: De kracht van dankbaarheid

Inleiding

We verdiepen ons kort en krachtig in de kracht en praktijk van dankbaarheid binnen de stoïcijnse filosofie. Dankbaarheid is volgens de stoïcijnen veel meer dan een (tijdelijke) blijk van waardering; het is een fundamentele houding die je kan helpen het leven in al zijn complexiteit werkelijk te omarmen. In dat opzicht zou je zelfs kunnen stellen dat een dankbare houding onmisbaar is om het leven daadwerkelijk te leven. Dankbaar voor het leven dat ons is gegeven, ook al is het niet altijd feest.

De essentie van dankbaarheid

Dankbaarheid is in het stoïcisme niet alleen een reactie op positieve gebeurtenissen of gelukkige toevalligheden. Het is een actieve, dagelijkse praktijk die je helpt om waarde en schoonheid te vinden in zo’n beetje alles wat we ervaren – het goede, het uitdagende (we spreken liever van uitdaging dan van tegenslag) en zelfs het alledaagse. Door een houding van dankbaarheid aan te nemen leer je het leven te waarderen zoals het komt, zonder voortdurend te streven naar meer of anders.

Historische perspectieven op dankbaarheid

Dankbaarheid speelde een centrale rol in de stoïcijnse filosofie, niet alleen als een morele deugd maar als een fundamentele houding tegenover het leven. Voor stoïcijnen zoals Seneca, Epictetus en Marcus Aurelius was dankbaarheid niet zozeer een vluchtige emotie, maar een diepe waardering voor het bestaan in al zijn facetten. Deze waardering stond centraal in hun streven naar een leven van wijsheid en innerlijke vrede.

Seneca benadrukte in zijn brieven aan Lucilius de kracht van dankbaarheid om het leven te verrijken. Hij adviseerde om niet alleen dankbaar te zijn in tijden van overvloed, maar ook de waarde te zien van uitdagingen en tegenslagen. Volgens Seneca is dankbaarheid een geweldig middel om ervaringen te transformeren door elk moment en elke gebeurtenis als een geschenk te beschouwen.

Epictetus is de stoïcijn met de nadruk op het accepteren van wat buiten onze controle ligt. Hij onderwees dat dankbaarheid voortkomt uit het herkennen van onze plaats in het grotere geheel van de natuur. Epictetus geloofde dat dankbaarheid helpt om vrede te vinden met datgene wat onvermijdelijk is en ons eraan herinnert dat elk aspect van het leven, inclusief onze beproevingen, deel uitmaakt van een groter plan.

Marcus Aurelius – misschien wel de meest praktisch ingestelde van de stoïcijnse filosofen – gebruikte dankbaarheid als een persoonlijk hulpmiddel in zijn meditaties. Hij herinnerde zichzelf eraan dankbaar te zijn voor alles, van de schoonheid van de wereld om hem heen tot de uitdagingen die hem de kans gaven om zijn mindset te versterken. Voor Marcus was dankbaarheid een dagelijkse oefening in nederigheid en bewondering, een manier om zijn geest gericht te houden op het positieve en constructieve, zelfs te midden van de druk en complexiteit van het keizerlijke bestuur.

Dankbaarheid kan dus een diepgaande filosofische houding zijn die in staat is om je leven te veranderen. Door te leren van de wijsheid van de stoïcijnen uit de oudheid kunnen we dankbaarheid integreren als een dagelijkse praktijk om onze eigen innerlijke vrede te cultiveren. En misschien ook wel om ons bewustzijn en onze waardering voor het wonder van het bestaan te vergroten.

Praktische oefeningen voor dankbaarheid

Het ontwikkelen van een houding van dankbaarheid komt je niet aanwaaien. Het vereist inzet en reflectie. We geven hieronder enkele oefeningen om je te helpen deze waardevolle vaardigheid in je dagelijks leven te integreren.

  • Dankbaarheidsdagboek: Begin en eindig elke dag met het opschrijven van drie dingen waarvoor je dankbaar bent. Dit kunnen ervaringen, mensen, zelfinzichten of zelfs uitdagingen zijn die je hebben geholpen om te groeien. Het doel is om je aandacht te richten op positieve aspecten van je leven, ongeacht hoe klein of alledaags ze ook mogen lijken. Misschien zijn de kleine dingetjes nog wel het meest waardevol om te memoreren.
  • Reflectie op moeilijke momenten: Wanneer je geconfronteerd wordt met een uitdaging, neem dan even de tijd om te reflecteren op hoe deze situatie je kan helpen groeien of wat het je kan leren. Door dankbaarheid te vinden in moeilijke tijden kun je je veerkracht en je vermogen om positief te blijven versterken.
  • Waardering voor het alledaagse: Maak een gewoonte van het opmerken en waarderen van de kleine dingen in het dagelijks leven die vreugde brengen. Dit kan iets eenvoudigs zijn als de smaak van je ochtendkoffie, het gevoel van zonlicht op je huid of een vriendelijk gebaar van een vreemde.

Dankbaarheid is een krachtige tool die je kan helpen een leven van voldoening te leiden, zelfs als je te maken hebt met uitdagingen en onzekerheden. Door actief te zoeken naar redenen om dankbaar te zijn en deze waardering te integreren in je dagelijks leven, bouw je gegarandeerd een stevig fundament voor innerlijke vrede en geluk.

Deel 2: Tevredenheid als levenswijze

Het concept tevredenheid

In de context van stoïcijnse filosofie verwijst tevredenheid naar een (diepe) staat van innerlijke voldoening en acceptatie van het huidige moment, ongeacht je externe omstandigheden. Het is het vermogen om vreugde en waardering te vinden in wat je hebt, zonder voortdurend te streven naar meer of iets anders. Deze houding van tevredenheid is niet passief; het is een actieve keuze om het goede in ons leven te erkennen en te waarderen. Een actieve keuze kost energie, maar levert nog veel meer energie op.

Het belang van tevredenheid

In onze maatschappij worden verlangen en het streven naar meer vaak aangemoedigd. Je kunt grote vraagtekens bij dit ‘meer meer meer’ zetten. Het cultiveren van tevredenheid kan een tegengif zijn tegen de onrust en ontevredenheid die het ‘meer’ teweegbrengt. Tevredenheid stelt je in staat om een stabiele basis van innerlijke vrede te bouwen van waaruit je kunt handelen en kunt reageren op de wereld om je heen op een meer doordachte en evenwichtige manier. Tevredenheid leert je om de waarde te zien in je ervaringen van het moment en je omstandigheden. En om het leven te benaderen met een houding van dankbaarheid en openheid.

Het cultiveren van tevredenheid

Het cultiveren van tevredenheid is een proces dat bewuste inspanning en reflectie vereist. Hieronder geven we je enkele praktische oefeningen die je kunnen helpen om tevredenheid meer in je dagelijks leven te integreren.

  • Dagelijkse Reflectie: Begin of eindig je dag met een korte reflectie op wat je waardeert aan je huidige leven en omstandigheden. Denk na over de aspecten van je leven waar je tevreden mee bent en waarom deze belangrijk voor je zijn.
  • Bewustwording van verlangens: Word je bewust van momenten waarop je verlangt naar meer of anders en onderzoek deze gevoelens. Vraag jezelf af: ‘Is dit verlangen voortgekomen uit een werkelijke behoefte of is het een reactie op externe invloeden of een gewoonte van altijd meer willen?’ Reflecteer op hoe het bevredigen van dit verlangen je gevoel van tevredenheid zou beïnvloeden.
  • Praktijk van aanvaarding: Oefen aanvaarding van je huidige situatie, zelfs als deze niet perfect is. Dit betekent niet dat je geen verandering of verbetering zou moeten nastreven, want dat is natuurlijk ook een goed idee. Je aanvaarding (of acceptatie) erkent de waarde van het huidige moment. Het versterkt het vinden van vreugde in het pad van groei en ontwikkeling.
  • Minimalisme als oefening: Experimenteer met het idee van minimalisme in een aspect van je leven, zoals je bezittingen, sociale verplichtingen of mediagebruik. Door minder te focussen op het hebben van meer kun je meer ruimte creëren om de waarde van wat je al hebt te waarderen.

Door te werken aan je eigen cultuur van tevredenheid kun je een meer vervuld en vredig leven leiden. Tevredenheid moedigt je aan om in het huidige moment te leven, de schoonheid en waarde in je dagelijks leven te zien en dankbaar te zijn voor wat je hebt. Dit proces van bewuste waardering helpt je om een dieper gevoel van voldoening te vinden in je leven, los van externe omstandigheden of materiële bezittingen.

Deel 3: Praktische toepassing

In dit afsluitende deel van les 3 zullen we onze aandacht richten op het versterken van de principes van dankbaarheid en tevredenheid door middel van praktische toepassingen. Deze oefeningen helpen je dankbaarheid en tevredenheid te integreren in je dagelijks leven, waardoor je een stevig fundament legt voor een vrediger en meer voldaan leven.

Oefening 1: Dankbaarheidswandeling

Deze oefening combineert fysieke activiteit met mentale reflectie, waardoor je op een unieke manier dankbaarheid kunt ervaren.

  • Plan een keer per week een wandeling in (in je agenda!), waarbij je je enige doel is om je bewust te worden van de dingen om je heen waarvoor je dankbaar kunt zijn. Dit kunnen natuurlijke elementen zijn, zoals bomen of wolken, maar ook eenvoudige menselijke interacties, zoals een glimlach van een voorbijganger. Kijk eens of je de mensen die je tegenkomt vriendelijk kunt groeten.
  • Probeer je zintuigen te gebruiken om je omgeving echt te ervaren en waarderen terwijl je loopt. Let op de geluiden, de geuren en het gevoel van de lucht op je huid.
  • Als je terugkomt van je wandeling, neem dan een moment om een paar van de dingen op te schrijven waar je tijdens je wandeling dankbaar voor was.

Oefening 2: Tevredenheidsdagboek

Het bijhouden van een tevredenheidsdagboek moedigt reflectie aan en helpt je om een diepere staat van tevredenheid te cultiveren.

  • Neem ‘s avonds voor het slapengaan een moment om in een dagboek te schrijven. Focus je schrijven op de momenten of aspecten van je dag waar je tevreden mee bent.
  • Dit kunnen zowel grote als kleine dingen zijn – van het bereiken van een doel dat je je hebt gesteld tot het genieten van een kop thee. Het idee is om je aandacht te richten op de voldoening die deze ervaringen je brengen.
  • Gebruik dit dagboek ook om na te denken over hoe je een houding van tevredenheid kunt behouden (of zelfs verdiepen) in de komende tijd.

Oefening 3: Uitdaging van de week

Deze oefening daagt je uit om je comfortzone te verlaten en nieuwe perspectieven op dankbaarheid en tevredenheid te verkennen.

  • Stel een kleine uitdaging voor jezelf in die gerelateerd is aan dankbaarheid of tevredenheid. Een voorbeeld: kies een week om elke dag een ongebruikt voorwerp in je huis te vinden waarvoor je dankbaar bent. Of: een week waarin je elke dag een eenvoudig genoegen opmerkt dat geen geld kost.
  • Reflecteer aan het einde van de week op deze ervaringen. Hoe hebben deze uitdagingen je perceptie van dankbaarheid en tevredenheid beïnvloed? Wat heb je over jezelf geleerd?

Door deze oefeningen met enige regelmaat uit te voeren kun je de principes van dankbaarheid en tevredenheid dieper in je leven integreren. Deze oefeningen moedigen je aan tot een groter bewustzijn van de rijkdom van het huidige moment en ze helpen je om een vrediger, meer vervuld leven te leiden.

Afsluiting

Ook na deze les reflecteren we weer op onze verkenning. We hebben het gehad over dankbaarheid en tevredenheid en hoe deze stoïcijnse praktijken bijdragen aan een vreedzaam en doelgericht leven. We vatten hieronder de kernpunten samen en werpen vervolgens een blik op onze agenda voor volgende week.

Samenvatting en toepassing

In deze les hebben we ons verdiept in de basale stoïcijnse praktijken van dankbaarheid en tevredenheid. We hebben geleerd dat dankbaarheid niet alleen een reactie is op positieve gebeurtenissen, maar een dagelijkse oefening die ons helpt om het leven in al zijn facetten te waarderen en aan te gaan. Tevredenheid leert ons vreugde te vinden in het huidige moment en vrede te hebben met wat we hebben. Door deze praktijken te integreren in ons dagelijkse leven bouwen we aan een stevige basis voor de stoïcijnse mindset van innerlijke vrede en welzijn.

Ik moedig je aan om de praktische oefeningen uit deze en voorgaande lessen dagelijks een plek te geven, ondanks je misschien drukke dagelijkse bezigheden en het jezelf te gunnen om tijd en ruimte te maken voor de beoefening van het stoïcisme. Experimenteer met manieren om deze waarden in je routine te verweven. Dagelijkse beoefening en aandacht voor het stoïcisme zal je helpen om een dieper gevoel van waardering voor je leven te ontwikkelen en om meer aanwezig en tevreden te zijn met wat je hebt.

Vooruitblik

Volgende week zullen we ons verdiepen in de wijsheid van Epictetus. In drie lessen geven we antwoord op de vraag hoe de stoïcijnse filosofie ons kan leren om onze emoties te beheersen en te richten, in plaats van dat we door onze emoties worden meegesleept. We zullen de praktische ideeën van Epictetus onderzoeken die benadrukken hoe onze interpretatie van gebeurtenissen – en niet de gebeurtenissen zelf – onze emotionele reacties bepaalt. De inzichten uit deze lessen zullen ons uitrusten met de hulpmiddelen om veerkrachtiger te zijn bij tegenspoed en een meer evenwichtige en doelgerichte houding tegenover het leven te ontwikkelen.

Aanmoediging

Zoals je merkt gaat het in het stoïcisme niet over kleine veranderingen of aanpassingen. Het stoïcisme biedt je de mogelijkheid om je leven te transformeren, om in een geheel ander leven te stappen. Dat hoeft natuurlijk niet, maar het is wel mogelijk. En deze transformatie inzet je in door kleine stappen te zetten, elke dag weer. Je bent begonnen aan een groot project waaraan je je langere tijd verbindt. En dat is geweldig. Herinner jezelf eraan dat geduld, doorzettingsvermogen en een bereidheid om te leren essentieel zijn op dit pad. Elke stap vooruit, hoe klein ook, is weet een stap in de richting van een rijker, vrediger en meer voldaan leven.

Ik kijk ernaar uit om je te begeleiden bij het exploreren van de wijsheid van Epictetus volgende week. Ondertussen, blijf oefenen, blijf reflecteren en blijf groeien.

En als je vragen hebt, laat het me weten.

Met vriendelijke groet,

Harrie Kolsteeg

Gezondheidspsycholoog en oprichter LeefstijlBeter

 

Naar de cursus-pagina

Wil je begeleid worden bij de cursus, heb je vragen? Neem contact op

We willen graag met je in contact komen om jou maximaal te ondersteunen om je doelen te bereiken en om onze cursussen te verbeteren. Heb je vragen, wil je reageren, wil je een positieve review geven? Vul het formulier in en je krijgt een persoonlijk bericht. Alvast bedankt!

"*" geeft vereiste velden aan